Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)
OKB nedir?
Kişide tekrarlayıcı istenmeyen ve rahatsız edici düşünceler (obsesyon-kirli olduğu düşüncesi, pislik ya da mikrop bulaşması, hastalanma, kötü bir şey yapma, rahatsızlık verici görütüleri aklından çıkaramama, yanlış yapma, suçluluk, kötü bir şey olacak gibi) ve bunları gidermek için yapılan davranışlar (kompulsiyon- dokunma, belli sayıda tekrarlama, soru sorma, teyit isteme, kontrol etme, sık yıkama, banyoda defalarca yıkanma, düzeltme gibi) ile seyreden bir bozukluktur.
OKB belirtileri nelerdir?
Yoğun sıkıntı ile birlikte el yıkama, kontrol etme, simetri ihtiyacı, kirli olduğu düşüncesi, pislik ya da mikrop bulaşması, hastalanma, kötü bir şey yapma, rahatsızlık verici görütüleri aklından çıkaramama, yanlış yapma, suçluluk, kötü bir şey olacak istenmeyen düşünceler. Dokunma, belli sayıda tekrarlama, soru sorma, teyit isteme, kontrol etme, sık yıkama, banyoda defalarca yıkanma, düzeltme gibi davranışlarla geçici olarak rahatlamaya çalışma.
OKB neden olur?
Genetik, biyolojik ve psikososyal etkenlerin birleşimiyle ortaya çıkar.
OKB nasıl tedavi edilir?
İlaç tedavisi ve bilişsel-davranışçı terapi, ve dirençli olgularda transkranyal manyetik stimülasyon uygulanabilir.
OKB geçer mi?
Tedaviyle büyük oranda düzelir; bazen uzun süreli tedavi ve takip gerekir. Bazı olgularda ilaca tam yanıt alınmadığında ek tedavi yöntemleri uygulanır.
Çocuklarda OKB görülür mü?
Evet, çocuklukta da başlayabilir.
OKB şizofreniyle karışır mı?
Hayır, ama içgörünün az olduğu bazı obsesyonlar yanlışkla sanrılarla karıştırılabilir. Uzmanlar görüşmeler sonunda bunu ayırt edebilir.
OKB kalıcı mıdır?
Uygun tedaviyle kalıcı düzelme mümkündür.
OKB’nin toplumda görülme oranı nedir?
Yaklaşık %2-3 oranında görülür.
OKB günlük yaşamı nasıl etkiler?
Zaman kaybı, işlevsellik ve ilişkilerde bozulmaya yol açar. Hastalık ilerlediğinde sosyal, akademik ve mesleki işlevselliği tamamen bozulabilir. Evden çıkamaz ve görevlerini yerine getiremez hale gelebilir. Çevresindekilere de olumsuz etkiler oluşturabilir (tekrarlayan davranışlar, aynı soruları tekrarlamak, temizlik düşünceleri nedeniyle başkalarının davranışlarını kontrol etmek gibi). Hastalık ilerledikçe hastanın durumunda ağırlaşma ile birlikte depresif belirtiler de eklenebilir. Kişi daha sinirli ve tepkisel hale gelebilir. Erken tanı ve tedavi, iyileşmeyi kolaylaştıracaktır.
Doç. Dr. İsmail Mete Şaylan
Psikiyatri Uzmanı
