Narsisist Kişilik Bozukluğu
Herkesten daha iyi olduğunu düşünen ama en ufak bir eleştiride kontrolden çıkan birini tanıyor musunuz? Narsisizm kelimesi, selfie takıntılı, şöhret odaklı kültürümüzde sıklıkla aşırı kibirli veya kendiyle dolu görünen birini tanımlamak için kullanılıyor. Narsistik kişilik bozukluğu (NKB) olan kişilerin idealize edilmiş bir büyüklüğe, kendilerine dair imaja aşık olduklarını söylemek daha doğru olur. Narsistler bu şişirilmiş öz imaja aşık oluyorlar. Çünkü bu, onların derin güvensizlik duygularından kaçınmalarına olanak sağlıyor. Narsisistik kişilik bozukluğu, ben-merkezci, kibirli düşünce ve davranış modelini, empati eksikliğini, diğer insanlara karşı saygı eksikliğini ve aşırı hayranlık ihtiyacını içerir. Diğerleri genellikle NKB'li kişileri kendini beğenmiş, manipülatif, bencil, patronluk taslayan ve talepkar olarak tanımlar. Bu düşünce ve davranış şekli narsistin hayatının her alanında, işten ve arkadaşlıklardan aile ve aşk ilişkilerine kadar, su üstüne çıkar. Narsisistik kişilik bozukluğunun başlıca belirtileri ve semptomları şunlardır: • Görkemli bir kendini önemseme(büyüklük) duygusu ki bu, narsisizmin en belirleyici özelliğidir; kibir veya kendini beğenmişliğin ötesinde, gerçekçi olmayan bir üstünlük duygusudur. Narsistler kendilerinin benzersiz veya “özel” olduğuna ve yalnızca diğer özel insanlar tarafından anlaşılabileceğine inanırlar. . Yalnızca diğer yüksek statüdeki kişilerle, yerlerle ve şeylerle ilişki kurmak ve ilişkilendirilmek isterler. • Herkesten daha iyi olduklarına inanırlar ve bunu hak edecek hiçbir şey yapmamış olsalar bile, bu şekilde tanınmayı beklerler. Başarılarını ve yeteneklerini sıklıkla abartırlar veya açıkça yalan söylerler. • Gerçeklik, kendilerine ilişkin görkemli görüşlerini desteklemediğinden, narsistler çarpıtma, kendini kandırma ve büyülü düşünceyle desteklenen bir fantezi dünyasında yaşarlar. Kendilerini özel ve kontrol sahibi hissetmelerini sağlayan sınırsız başarı, güç, zeka, çekicilik ve ideal aşka dair kendilerini yücelten fanteziler kurarlar. • Sürekli övgü ve hayranlığa ihtiyaç duyarlar. Bir narsistin üstünlük duygusu, onu şişirmek için sürekli bir alkış ve takdir akışı olmadan yavaş yavaş havasını kaybeden bir balon gibidir. Ara sıra yapılan iltifatlar yeterli değildir. • Hak sahibi olma duygusu: narsistler kendilerini özel gördükleri için kendilerine hak ettikleri muameleyi beklerler. Gerçekten ne isterlerse onu almaları gerektiğine inanırlar. Ayrıca çevrelerindeki insanlardan da her istek ve heveslerinin otomatik olarak yerine getirilmesini beklerler. Onların tek değeri budur. • Suçluluk veya utanç duymadan başkalarını sömürme: narsistler asla başkalarının duygularıyla özdeşleşme, kendilerini başkalarının yerine koyma yeteneğini geliştirmezler, empatiden yoksundurlar. Birçok bakımdan hayatlarındaki insanları, onların ihtiyaçlarına hizmet edecek nesneler olarak görürler. • Sık sık başkalarını küçük düşürür, korkutur, zorbalık yapar veya küçümserler. Narsistler, kendilerinde eksik olan bir şeye sahip gibi görünen, özellikle de kendine güvenen ve popüler olan biriyle karşılaştıklarında kendilerini tehdit altında hissederler.. En önemli savunma mekanizmaları küçümsemedir. Bozukluğun doğası gereği, NKB’li çoğu kişi bir sorunu olduğunu kabul etmekte isteksizdir ve hatta yardım arama konusunda daha da isteksizdir. Narsistik kişilik bozukluğunun tedavisi çok zor olabilir. Ancak bu, umudun olmadığı veya değişikliklerin mümkün olmadığı anlamına gelmez. Duygudurum dengeleyiciler, antidepresanlar ve antipsikotik ilaçlar bazen ciddi vakalarda veya NKB başka bir bozuklukla birlikte ortaya çıktığında reçete edilir. Ancak çoğu durumda psikoterapi birincil tedavi şeklidir.
Kln. Psk. Esra ÖZDEN
Psikolog
